ZabytkiZwiedzanie

Zamek Tenczyn w Rudnie

Ruiny zamku Tenczyn w Rudnie, nazywane też często ruinami w Tenczynku to jedna z bardziej majestatycznych budowli obronnych w Małopolsce. Piękna okolica ruin oraz ciekawa historia zamku sprawiają, że miejsce cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem.  Zamek powstał w XIV wieku, i choć dziś zostały po nim tylko ruiny, warto odwiedzić to miejsce.

Geografia

Zamek Tenczyn położony jest we wsi Rudno, 24 km od Krakowa i 5 km od Krzeszowic. Zlokalizowany jest na najwyższym wzgórzu Garbu Tenczyńskiego, tzw. Górze Zamkowowej, na wysokości 411 m n.p.m., na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Nazwa

Nazwa zamku pochodzi od rodu Tęczyńskich. Często jednak można spotkać się z nazwą Zamek Tenczyn – nazwa ta wywodzi się od położonej niedaleko wsi Tenczynek, która w dawnych czasach nosiła nazwę Tęczyn Mały.

Historia

Przyjmuje się, że pierwszy zamek, o konstrukcji drewnianej zbudowano około 1319 roku. Zbudował go kasztelan krakowski Nawój z Morawicy, dzieki temu największą na zamku wieżę, nazywa się do dziś „Nawojową Wieżą„. Twórcą zamku murowanego był syn Nawoja, Jędrzej, wojewoda krakowski i sandomierski. Wzniósł on dalszy fragment zamku na najwyższej części wzgórza, gdzie mieszkał i zmarł w 1368 roku. On także pierwszy przyjął nazwisko Tęczyński. Syn Jędrzeja, Jaśko, odnowił i znacznie rozbudował zamek, a także założył kaplicę. Z tego okresu pochodzi pierwsza odnotowana w dokumentach historycznych wzmianka dotycząca bezpośrednio zamku. Władysław Jagiełło więził tu jeńców krzyżackichpo bitwie pod Grunwaldem.

W XVI wieku na zamku bywali wybitni Polacy: Mikołaj Rej, czy Jan Kochanowski. W XVI wieku przy zamku znajdowały się: folwark, łaźnia, browar ze słodownią i dom praczek. W 1570 r. kasztelan wojnicki, podkomorzy wielki koronny Jan Tęczyński rozpoczął wielka przebudowe zamku. Zamek wraz z podgrodziem został otoczony murem kurtynowym, wzmocniono go basteją wjazdową i 2 pięciokątnymi bastejami. Pod zamkiem rozciągały się ogrody  i winnice.

Ostatnią dużą „inwestycją” na zamku była gruntowna przebudowa kaplicy zamkowej, dokonana w początkach XVII w. przez Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową, późniejszą fundatorkę klasztoru o. Karmelitów Bosych w Czernej. W 1637 r. zmarł wojewoda krakowski Jan Magnus Tęczyński, ostatni przedstawiciel rodu. W czasie Potopu szwedzkiego zamek został doszczętnie spalony. Odbudowano go później i częsciowo zamieszkiwano. Po wymarciu rodu Tęczyńskich zamek przechodził z rak do rąk. Wydarzeniem, które przesądziło o upadku zamku był wielki pożar w 1768 roku. Po nim „zamek się juz nie podniósł”.

W 2009 roku uwagi na zły stan techniczny zamku, został on zamknięty dla zwiedzających. W 2010 roku gmina, będąca administratorem zamku rozpoczęła częściowe zabezpieczanie ruin.

Częsciowo odrestaurowana wieża, fot. Bartosz Twarowski

Legendy

Legenda mówi że podczas księżycowych nocy na wieży Nawojowej pośród płomieni widać postać płaczącej kobiety, słychać też szczęk żelaza. Postać ta znika dopiero gdy zabrzmi dzwon w pobliskim klasztorze. Inna legenda mówi o wielkich skarbach znajdujących się w trzeciej, najgłębszej kondygnacji lochów zamkowych pod dawną kaplicą. Bogactw tych strzegą diabły pod postaciami wielkich psów. Można je wykraść tylko przez 2 dni w roku: nocą w Boże Narodzenie i na Wielkanoc. Należy się jednak wystrzegać cienia tajemniczego rycerza, kóry nocą krąży po zamku bo kto go ujrzy ten nigdy już nie wraca.

Ciekawostki

– Zamek Tenczyn w Rudnie został wykorzystany m.in. w serialu „Czarne chmury„, serialu „Rycerze i rabusie” i w filmie „Ostrze na ostrze„.

– Nazwa jednej z baszt zamkowych „Dorotka”, pochodzi podobno od faktu więzienia w niej aż do śmierci Doroty Tenczyńskiej za to, że oddawała się „nieprzystojnym praktykom„.

– Las między wsiami Tenczynek i Zalas zwany jest Zwierzyńcem. Kiedyś stanowił teren łowiecki panów na Tęczynie.

Źródła:

– http://www.ratujtenczyn.org.pl/RT_w_Magazynie_Krzeszowickim.html

– http://zamki.res.pl/rudno.htm

– http://www.zamkiobronne.pl/zamki-w-polsce-temp-ciekawostki-1387.htm

Podobne wpisy

Dolina Kluczwody

Łukasz Kurbiel

Dolina Kondratowa

Łukasz Kurbiel

Skałki Twardowskiego

Łukasz Kurbiel

Ta strona korzysta z plików cookie. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuj Czytaj więcej