Redykołka to rodzaj sera wytwarzanego głównie na Podhalu. Jest to ”młodsza siostra” oscypka, często z nim mylona. Jest to mały ser przeważnie w kształcie zwierząt, parzenic lub wrzecion. Niegdyś popularny jako upominek, dawany zawsze w parach (po 2 sztuki)
Pochodzenie:
Redykołki są robione z resztek sera, które nie starczają już na zrobienie oscypka. Zwierzęta i inne kształty z sera noszą nazwę redykołka (redykawka), ze względu na to, że rozdawano je bezpłatnie w czasie jesiennego powrotu owiec z hal (redyku). Starzy górale mówią jednak, że nazwą redykołki oznacza każdy prezent w serze, który dawany był w czasie redyku, a więc zarówno przynoszony w darze oscypek, jak i przede wszystkim małe serduszko, parzenica. Redykołki zabierali ze sobą również juhasi schodzący do wsi, w odwiedziny do dawno niewidzianych dziewcząt, albo obdarowywali nimi panny napotkane w wioskach, pędząc owce w doliny. W handlu nazwa redykołka oznacza również wzorowe na serkach figurki ceramiczne. Ponadto redykołki pełniły również funkcje obrzędowe. W położonym na północ od Podhala Beskidzie Wyspowym, zamieszkałym przez górali łącko-kamienickich, gołąbkami i kogutkami z sera ozdabiano rózgi weselne oraz czubki wieńców dożynkowych.
Wytwarzanie:
Ser robi się z fermentowanego sera podpuszczkowego, takiego samego jak na bryndzę. Odkrawa się kawałek, wrzuca na wrzącą wodę, po chwili wyjmuje i ugniata w rękach, proces ten należy kilkukrotnie powtórzyć. Kiedy ser jest już miękki i elastyczny, wkłada się go do foremki, a gdy zastygnie, wyjmuje i moczy 3 dni w silnie osolonej wodzie („rosole”), po czym ser leżakuje na półce spichlerza aż do wyschnięcia, jeszcze lepiej położyć go na słońcu „to ozółknie”. Radykołki, w przeciwieństwie do oscypków, nie są wędzone, gdyż są przeznaczone są do szybkiego spożycia.
Wygląd:
Radykołka to mały serek, może ważyć zaledwie od 30 do 60 g. Ma gładką i elastyczna skórkę. Barwa jest lekko kremowa a przy skórce nieco ciemniejsza. Miąższ jest elastyczny i może być lekko miękki, lekko twardy lub lekko kruchy. Radykołka może przybierać rożne kształty – zwierzątek, parzenic, sercowaty lub zminiaturyzowanego wrzeciona.
Smak i zapach:
Radykołka ma wyczuwalny smak i zapach wędzenia, pikantny, lekko słony.
Informacje dodatkowe:
1 grudnia 2009 w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowane zostało rozporządzenie Komisji (WE) nr 1176/2009 z dnia 30 listopada 2009 rejestrujące w rejestrze chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych nazwę (Redykołka (ChNP))
10.10.2005 radykołka została wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych