Ratusz w Tarnowie to sztandarowa budowla miasta, nie tylko położona w centrum miasta na rynku, ale też główny symbol Tarnowa. Ratusz pochodzi z XIV wieku i reprezentuje styl renesansowy. Dziś mieści w sobie Muzeum w Tarnowe i jest dla turystów celem wycieczek.
Historia
Budynek ratusza został wybudowany pod koniec XIV wieku w stylu gotyckim. Początkowo był to parterowy budynek składający się z 2 izb, sklepionych i podzielonych sienią oraz z podstawy dzisiejszej wieży z charakterystycznymi okienkami. Ratusz służył wtedy jako siedziba władz miasta. Odbywały się w nim zebrania rady miejskiej oraz sądu wójtowsko – ławniczego. Tutaj znajdowała się również witnica oraz miejska waga.
Doszczętnie zniszczony podczas dwóch wielkich pożarów miasta przed 1500 rokiem został odbudowany, a może nawet zbudowany na nowo w pierwszej połowie XVI. Powstał za sprawą Jana Amora z Tarnowa, ojca hetmana Jana Tarnowskiego. Ratusz przebudowano/wybudowano w stylu renesansowym (pod kierunkiem Jana Marii Padovano). Poszerzono jego południowo-wschodnią część dobudowując ryzalit ze schodami prowadzącymi na nowopowstałe piętro. Dach został zasłonięty attyką zdobioną sterczynami, wolutami i maszkaronami. Równocześnie dobudowano górną – okrągłą – część wieży. Na szczycie hełmu znajduje się herb rodu Sanguszków – Pogoń.
W 1792 roku ratusz został prawie całkowicie zniszczony pożarem. Odbudowano go ze znacznymi zmianami. W latach 1889 – 1892 był remontowany i przebudowany pod kierunkiem Szczęsnego Zaręby.Potem w latach 1962-1968 poddany został kompleksowej rewaloryzacji.
W 1931 roku ratusz w Tarnowie przestał być siedzibą samorządowych władz miejskich. Stał się siedzibą państwowego Muzeum w Tarnowie, które rozpoczęło działalność w 1945 roku W salach ekspozycje muzealne, m.in. stała wystawa portretu sarmackiego.
Architektura
Od strony południowej dzieło Villaniego – główny renesansowy portal (z kamienia pińczowskiego) z dwoma pilastrami i trójkątnym tympanonem. Dach ratusza pokryty jest miedzianą blachą. Zasłania go attyka przypominająca fragmenty krakowskich Sukiennic. Na północnej i południowej ścianie ratusza znajdują się tarcze zegarowe. Wewnątrz ślady dawnej polichromii.
Atrakcje muzealne we wnętrzu
– Portret sarmacki – jedyna z niewielu tak licznych w Polsce kolekcja portretów pol-skich z okresu XVII-XVIII w., z wizerunkami znanych z historii postaci.
– Gen. Józef Bem – wystawa biograficzna, poświęcona urodzonemu w Tarnowie bohaterowi walk o niepodległość Polski i Węgier.
– Szkło i Porcelana – ekspozycja prezentująca jeden z najcenniejszych w kraju zbiorów porcelany wyprodukowanych w wytwórniach zagranicznych i najstarszych polskich manufakturach. Ozdobą ekspozycji jest wielofunkcyjny serwis wykonany w Miśni na przestrzeni XIX wieku. Prezentowane naczynia z części obiadowej, śniadaniowej i deserowej zaskakują nie tylko różnorodnością form nawiązujących do wzorów XVIII-wiecznych, ale przede wszystkim niezwykle bogatym zdobnictwem. Głównym tematem wielobarwnej dekoracji są tutaj ręcznie malowane ptaki, każdy inny na poszczególnych półmiskach, paterach, koszach, filiżankach i spodkach.
– Serwis zwany „ptaszkowym” związany jest rodziną XX Sanguszków zawierał ponad 500 przedmiotów, z czego na wystawie pokazane jest ponad 150 najciekawszych form.
– Zbrojownia – kolekcja broni i uzbrojenia, a w niej jedna z trzech w całości zachowanych w Polsce – oryginalna kopia husarska.
Ciekawostki
– Ratusz w Tarnowie znajduje się na Szlaku Renesansu w Małopolsce.
– Już w XVI wieku na wieży znajdował się zegar, obecnie znaczna część jego urządzeń pochodzi z XVII w. Jest to jeden z najstarszych w Polsce zegarów ratuszowych.
Źródła:
– http://www.muzeum.tarnow.pl/oddzialy.php?id=2
– http://www.tarnow.pl/index.php/pol/Turystyka/Tarnowskie-zabytki/Obiekty-zabytkowe-w-Starym-Miescie/Ratusz
– http://www.szlakrenesansu.pl/obiekty_ratuszwtarnowie.html