Nowy Wiśnicz to mała miejscowość licząca niespełna 3 tysiące mieszkańców. Słynie z malowniczego zamku górującego nad miastem, jednak swój niepowtarzalny klimat miasto zawdzięcza również zabytkowemu centrum skupionemu wokół rynku. W jego skład wchodzi między innymi ratusz miejski oraz XVII – wieczny kościół.
Historia
Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z XIII wieku. Według przekazów początkowo osada zwana Wiśnicami lub Wiśniewicami była wsią Klemensa herbu Gryf z Krakowa. W 1242 roku .przeszła ona w posiadanie klasztoru benedyktynek w Staniątkach. To im król Bolesław Wstydliwy w 1254 r. pozwolił lokować wieś na prawie magdeburskim. Osada zlokalizowana była w miejscu dzisiejszego Starego Wiśnicza. W 1254 roku przeniesiono Wiśnicz na prawo niemieckie.
Na początku XIV wieku Wiśnicz dostał się w ręce rycerskiego rodu Kmitów. Jego właścicielem w 1352 roku był Jaśko Kmita. Po nim wsią władał syn, Jan, starosta sieradzki i ruski, współpracownik Kazimierza Wielkiego. Rozpoczął on budowę zamku kontynuowaną przez kolejne 200 lat. Szczyt świetności rodu przypadło na XVI wiek, kiedy panem Wiśnicza był Piotr V Kmita, marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski. Na potrzeby zamku pracowało wówczas wielkie latyfundium złożone z 28 wsi i miasta (Lipnicy Murowanej). Po śmierci ostatniego Kmity, Wiśnicz przeszedł w ręce Barzów W 1593 r. Stanisław Barzy sprzedał zamek i okoliczne dobra Sebastianowi Lubomirskiemu. Rządy Stanisława Lubomirskiego, syna Sebastiana zapoczątkowały okres świetności miejscowości. Lubomirski doprowadził do założenia pod zamkiem miasta nazwanego Nowym Wiśniczem.
W 1616 roku kiedy to król Zygmunt III Waza nadał miastu przywilej lokacyjny, a w tym 3 doroczne jarmarki, skład towarów z Węgier. Zwolnił też wiśnickich kupców od od płacenia ceł na terenie królestwa.
Miasto zostało zaprojektowane na planie zbliżonym do kwadratu. W środku umieszczono obszerny rynek, od którego odchodziły m.in. dwie główne ulice: Bocheńska biegnąca w stronę gościńca do Bochni i Zamkowa lub Grodzka, prowadząca w kierunku zamku. W 1633 roku w mieście było już 12 ulic, ratusz, waga miejska oraz kilkadziesiąt domów. Spory odsetek wiśniczan stanowili Żydzi. Korzystając z opieki Lubomirskiego wybudowali bożnicę i szkołę. W 1620 roku w mieście powstała parafia, a wkrótce zbudowano kościół barokowy Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela. Lubomirski ufundował też klasztor karmelitów bosych na przeciwko zamku jako akt dziękczynienia za zwycięstwo pod Chocimiem w 1621 roku.
Śmierć Lubomirskiego w 1649 roku zakończył okres świetności miasta. W 1655 roku Wiśnicz został zdobyty i złupiony przez Szwedów, a potem konfederatów barskich, Rosjan i Austriaków. W 1783 roku cesarz austriacki Józef II zlikwidował klasztor karmelitów zamieniając go w więzienie.
W 1863 roku wybuchł wielki pożar, który zniszczył prawie całą drewnianą zabudowę miasta. W 1933 roku Nowy Wiśnicz został pozbawiony praw miejskich (odzyskał je w 1994 roku).
Podczas okupacji niemieckiej wymordowano 3/4 mieszkańców zniszczono większość domów, rozebrano bożnicę i kościół klasztorny. Po wojnie rozparcelowano majątek Lubomirskich, a zamek został przejęty przez państwo. Wkrótce założono Liceum Sztuk Plastycznych.
Zabytki
– Zamek Kmitów z fortyfikacjami
– Klasztor karmelitów bosych (obecnie więzienie)
– Kościół pw. Wniebowzięcia NMP
– Ratusz
– Dom Macieja Trapoli z XVII wieku
Przyroda
Miasto leży na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. W okolicy znajduje się kilka obiektów chronionej przyrody:
-Rezerwat przyrody Kamień-Grzyb, z głazem o wysokości około 7 metrów.
– Pomnik przyrody Kamienie Brodzińskiego z grupą ciekawych kształtem skał zbudowanych z piaskowca istebniańskiego.
– Skałki Chronowskie
Szlaki
Bochnia – Nowy Wiśnicz – Kamień Grzyb – Paprotna (obok Kamieni Brodzińskiego) – aż po Tymbark
Ciekawostki
– Jan Matejko często gościł w Nowym Wiśniczu, bo stąd pochodziła jego żona Teodora z Giebułtowskich.
– W Wiśniczu urodził się Juliusz Kossak.
Źródła:
– http://www.bochenskie.republika.pl/nowy_wisnicz.html
– http://www.nw.com.pl/
– http://www.sztetl.org.pl/pl/article/nowy-wisnicz/3,historia-miejscowosci/?action=view