Kopiec Wandy

Kopiec Wandy to najmniej znany i najbardziej tajemniczy z krakowskich kopców. Położony w Nowej Hucie sąsiaduje z kombinatem metalurgicznym. Jest jednym z najstarszych dowodów na działalność człowieka w tej okolicy.

Powstanie i wygląd

Pierwsze wzmianki o kopcu pochodzą z XIII w. Zwany był wówczas Mogiłą i od niego wzięła się nazwa leżącej nieopodal wioski. Data powstania kopca nie jest znana. Najprawdopodobniej został usypany w VII lub VIII w. jednak inne teorie datują go na czasy powstania kopca Kraka czyli I wiek n.e.

Kopiec ma wysokość ok. 14 m. a średnica podstawy wynosi ok. 45-50 m oraz ok. 9 tys. m3 objętości. Kopiec Wandy ma podobną konstrukcję jak kopiec Kraka. Jego rdzeniem był pal osadzony w kamiennym kopczyku. Następnie wokół niego promieniście, przez całą wysokość kopca, układano warstwy wikliny. Taka konstrukcja kopca  była bardzo wytrzymała i ograniczała erozję. Dzięki niej dwa najstarsze krakowskie kopce znajdują się w dużo lepszym stanie niż dużo młodsze kopce Piłsudskiego i Kościuszki.

Dawniej wierzchołek wzgórza wieńczyła kamienna figurka księżniczki Wandy, a na cokole wyryto po łacinie opis jej czynu, uległy one jednak całkowitemu zniszczeniu. 13 XI 1890 r. na szczycie kopca ustawiono pomnik projektu samego Jana Matejki – orła ze złożonymi skrzydłami, zwróconego ku zachodowi. Dodatkowo na postumencie wyryto napis „Wanda” oraz dwa miecze i kądziel.

Legendy o powstaniu kopca Wandy

Z kopcem Wandy związana jest legenda o Księżniczce Wandzie, córce legendarnego Kraka. Według tradycji to właśnie tutaj z Wisły wyłowiono zwłoki księżniczki. Wanda, która odrzuciła rękę niemieckiego księcia Rytgiera rzuciła się do Wisły, aby nie narażać pobratymców na najazd niemiecki.  Jest mało prawdopodobne, aby kopiec był mogiłą. W trakcie badań przeprowadzonych nad podobnym kopcem Kraka nie znaleziono żadnych szczątek ludzkich. Sam kopiec Wandy nigdy nie został dokładnie przebadany. Innym faktem mogącym przeczyć o teorii kopca, jako mogile Wandy jest najwcześniejsza wersja legendy spisana przez Wincentego Kadłubka. Według niego to nie Wanda odbiera sobie życie, ale niemiecki rycerz przebija się własnym mieczem.

Inna teoria mówi, że kopiec Wandy mógł być był starożytnym punktem nawigacyjnym. Może o tym zaświadczać fakt, że patrząc z Kopca Kraka w wigilię celtyckiego święta słońca 1.V. wschodzi ono dokładnie nad Kopcem Wandy. Natomiast z Sikornika widać słońce wschodzące nad Kopcem Kraka 1.XI  – Celtycki Nowy Rok.