Chleb męciński

Chleb męciński posiada silnie zakorzenioną tradycję na terenach małopolski a dowodem tego są liczne wzmianki w literaturze i dawnych zapiskach.

Związanych znim było kilka zwyczajów „(…) Gdy młodzi idą do ślubu, to niosą ze sobą kawałek chleba. Wprowadzając się na nowe gospodarstwo, lub do nowo wybudowanego domu niosą przed sobą chleb, aby się chlebiło. Gdy pani młoda idzie do męża, zabiera ze sobą kilka bochenków. Dzieży do zarabiania chleba nie pożycza się, bo straciłoby się szczęście. Na dzieży sadza się pannę młodą podczas czepin. Gdy gospodyni rozpoczyna robić zaczynę na chleb i gdy formuje bochenki przed wsadzeniem do pieca żegna je znakiem krzyża świętego i oprócz wykonania znaku krzyża nad chlebem robi mały krzyżyk na środku chleba. Po wysadzeniu chleba do pieca, gospodyni obmywa chleb i tą wodą następnie obmywa dzieci, aby były okrągłe, zdrowe i czerstwe jak chleb. (…) Kto zjada przylepki z chleba, tego będą ludzie lubić, dlatego też dają je dziewczętom. Nim rozpocznie się chleb kroić, znaczy się go krzyżem od spodu. Dzieciom nie wolno krajać chleba, bo jeszcze na chleb nie zarobiły. Gdy chleb upadnie na ziemię, należy go podnieść i pocałować (przeprosić)”¹.

Wypiekanie

Tradycyjnie chleb męciński pieczony jest na zakwasie. Wypieka się go w piecu zbudowanym z białej cegły tzw. szamotki, do opalania używa się drewna jodłowego z domieszką drzewa bukowego. Do zakwasu dodaje się kwaśne mleko, mąkę razową pszenną (mieloną na żarnach) a także ciepłą wodę, drożdże i sól. Pieczenie chleba trwa około 1 godziny. Następnie upieczony chleb wyjmuje się z pieca drewnianą łopatą, obmywa wodą i pozostawia do ostygnięcia.

Chleb jest okrągły a na przekroju owalny. Średnica ma 25-35 cm, wysokość: 12-15 cm, waga po wypieku to 1,2-2,0 kg. Górna skórka ma barwę ciemno-złocistą. Na wierzchu chleb posypany jest  przesiana mąką razową pszenną. Dzięki tradycyjnej metodzie wypieku chleb męciński posiada oryginalny smak, wygląd i konsystencję, co wpływa na wysoką jakość produktu.

¹Zapiski zebrane przez Antoniego Górszczyka (ur. 13.01.1892 r., zm. 10.03.1980 r.), nauczyciela historii w Męcinie i Pisarzowej (Zapiski i ryciny znajdują się w Publicznej Bibliotece Miejskiej w Limanowej)